Τι είναι Διαφραγματοκήλη;
Η Διαφραγματοκήλη δημιουργείται όταν τμήμα του στομάχου, συνήθως, ή άλλου ενδοκοιλιακού σπλάχνου, σπρώχνεται προς τα πάνω στη θωρακική κοιλότητα μέσα από το διάφραγμα. Το διάφραγμα είναι ένας μεγάλος θολωτός μυς που χωρίζει τη θωρακική κοιλότητα από την κοιλιά. Φυσιολογικά, έχει ένα μικρό άνοιγμα μέσα από οποίο περνάει ο οισοφάγος για να ενωθεί με το στομάχι (οισοφαγικό τρήμα). Το οισοφαγικό τρήμα περιβάλλεται από τα σκέλη του διαφράγματος και καλύπτεται από το φρενοοισοφαγικό σύνδεσμο, που βοηθά στη συγκράτηση των ανατομικών δομών. Οι διαφραγματοκήλες συμβαίνουν όταν ο μυϊκός ιστός που περιβάλει το οισοφαγικό τρήμα γίνει αρκετά αδύναμος, και το ανώτερο τμήμα του στομάχου εισέλθει μέσω του διαφράγματος μέσα στη θωρακική κοιλότητα.
Διαφραγματοκήλη Συμπτώματα
Τις περισσότερες φορές, μια μικρή διαφραγματοκήλη μπορεί να μην προκαλέσει προβλήματα, και να μην διαγνωστεί ποτέ, εκτός αν βρεθεί τυχαία σε εξέταση για άλλο ιατρικό πρόβλημα. Όμως μια διαφραγματοκήλη μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση φαγητού και όξινων στομαχικών υγρών μέσα στον οισοφάγο, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως, αίσθημα οπισθοστερνικού καψίματος (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ΓΟΠ), πόνος στο στήθος, ερυγές (ρέψιμο), χρόνιος βήχας, δυσκαταποσία. Η συμπτωματολογία αυτή επιδεινώνεται μέσω διαφόρων παραγόντων που περιλαμβάνουν κακές διατροφικές συνήθειες, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ. Το άγχος μπορεί επίσης να επιδεινώσει τα συμπτώματα της διαφραγματοκήλης, μέσω της αύξησης της παραγωγής γαστρικού οξέος, την οποία προκαλεί.
Οι δύο αυτές παθήσεις συνήθως συνυπάρχουν. Παρόλ’ αυτά, η διαφραγματοκήλη μπορεί να υπάρχει χωρίς ΓΟΠ, αλλά και η ΓΟΠ μπορεί να υπάρχει χωρίς διαφραγματοκήλη. Αλλαγές στον τρόπο ζωής και φάρμακα στις περισσότερες περιπτώσεις ανακουφίζουν τα συμπτώματα, όμως οι μεγάλες διαφραγματοκήλες με έντονη συμπτωματολογία μερικές φορές απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση.
Πιθανές αιτίες διαφραγματοκήλης
Τα αίτια της διαφραγματοκήλης δεν είναι πάντα ξεκάθαρα. Συνήθως η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση μπορεί να συμβάλει στο σχηματισμό της διαφραγματοκήλης, όπως στις εξής καταστάσεις:
- Τραυματισμός της περιοχής.
- Ύπαρξη, εκ γενετής, μεγάλου ανοίγματος στο διάφραγμα.
- Διαρκής και έντονη πίεση στους περιβάλλοντες μύες. Αυτό συμβαίνει κατά τον έντονο βήχα, τον εμετό, την αφόδευση ή την άρση βαριών αντικειμένων.
Παράγοντες κινδύνου
Η διαφραγματοκήλη είναι συχνότερη σε άτομα με:
- Ηλικία ≥50 έτη
- Παχυσαρκία
Τύποι Διαφραγματοκήλης
Τύπου Ι ή ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη.
Η ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη είναι ο συχνότερος τύπος. Σε αυτό τον τύπο η συμβολή του οισοφάγου με το στομάχι, η οποία κανονικά βρίσκεται στην κοιλιά, ανεβαίνει πάνω από τα σκέλη του διαφράγματος και βρίσκεται στο θώρακα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η κακή λειτουργία του βαλβιδικού μηχανισμού και η εκδήλωση συμπτωμάτων ΓΟΠ.
Τύπου ΙΙ ή παραοισοφαγική διαφραγματοκήλη.
Σε αυτό τον τύπο διαφραγματοκήλης η συμβολή βρίσκεται στη θέση της. Όμως, κάποιο άλλο τμήμα του στομάχου (συνήθως ο θόλος) διέρχεται από το οισοφαγικό τρήμα και ανεβαίνει στο θώρακα. Ο βαλβιδικός μηχανισμός λειτουργεί κανονικά και αυτοί οι ασθενείς δεν έχουν συμπτώματα παλινδρόμησης. Μπορεί να έχουν πόνο ψηλά στην κοιλιά και διάφορα δυσπεπτικά ενοχλήματα. Το τμήμα αυτό του στομάχου μπορεί υποστεί περίσφιξη, επείγουσα κατάσταση που χρειάζεται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Τύπου ΙΙΙ ή μεικτή διαφραγματοκήλη.
Είναι ουσιαστικά συνδυασμός της ολισθαίνουσας και της παραοισοφαγικής διαφραγματοκήλης. Με άλλα λόγια, και η συμβολή αλλά και ο θόλος του στομάχου ολισθαίνουν στον θώρακα. Τα συμπτώματα είναι μεικτά (και των δύο παραπάνω τύπων). Συνήθως, είναι μεγάλου μεγέθους διαφραγματοκήλες και μπορεί να έχουν και άλλα συμπτώματα όπως δύσπνοια μετά το γεύμα, εμέτους ή και αρρυθμίες λόγω πίεσης στην καρδιά μετά τη λήψη τροφής. Το στομάχι μπορεί να υποστεί συστροφή, επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση. Εμφανίζεται με έντονο πόνο ψηλά στην κοιλιά ή στο θώρακα, αδυναμία του ασθενούς να λάβει οτιδήποτε από το στόμα και εμέτους άμεσα μετά τη λήψη.
Διαγνωστικές εξετάσεις
- Βαριούχο γεύμα. Κατά την διάρκεια αυτής της εξέτασης, ο ασθενής πίνει ένα υγρό που περιέχει βάριο (σαν κιμωλία). Το υγρό αυτό επικαλύπτει το ανώτερο πεπτικό (οισοφάγο και στομάχι). Ακολουθεί ακτινοσκόπηση, όπου φαίνεται καθαρά το περίγραμμα του οισοφάγου, του στομάχου και του ανώτερου τμήματος του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο).
- Γαστροσκόπηση. Κατά την διάρκεια αυτής της εξέτασης, ο γιατρός προωθεί ένα λεπτό σωλήνα, ο οποίος έχει στο άκρο του φως και video camera (ενδοσκόπιο) μέσα από το στόμα και κάτω προς τον οισοφάγο και το στομάχι, ελέγχοντας το ενδεχόμενο φλεγμονής.
Διαφραγματοκήλη Αντιμετώπιση
Οι περισσότεροι άνθρωποι με διαφραγματοκήλη δεν έχουν συμπτώματα και δε χρειάζονται θεραπεία. Στην περίπτωση όμως που τα συμπτώματα, όπως αίσθημα οπισθοστερνικού καψίματος και όξινες αναγωγές (ξινίλες) επιμένουν και επανέρχονται, μπορεί να χρειαστεί ειδική θεραπεία φαρμακευτική ή χειρουργική.
· Φαρμακευτική Θεραπεία και κατάλληλη διατροφή
Αντιόξινα: εξουδετερώνουν τα οξέα του στομάχου και προσφέρουν άμεση ανακούφιση.
Αναστολείς Η2-υποδοχέων: είναι φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή γαστρικού οξέος (πχ σιμετιδίνη, φαμοτιδίνη, νιζατιδίνη και ρανιτιδίνη κλπ.).
Αναστολείς αντλίας πρωτονίων: είναι φάρμακα που αναστέλλουν την παραγωγή γαστρικού οξέος. Επιπλέον, επιτρέπουν την επούλωση του οισοφάγου (πχ λανσοπραζόλη, ομεπραζόλη κλπ.).
Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλες παρεμβάσεις στη διατροφή. Οι ασθενείς με διαφραγματοκήλη πρέπει να αφαιρέσουν από τη διατροφή τους τροφές που χαλαρώνουν τον ΚΟΣ και επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Παραδείγματα τέτοιων τροφών είναι η σοκολάτα, η μέντα, οι διάφορες ζύμες (τυρόπιτες κ.α.), ο καφές, το αλκοόλ, οι σάλτσες κ.α. Για να περιοριστούν τα συμπτώματα προτείνουμε στους ασθενείς να αποφεύγουν τα μεγάλα γεύματα και να προτιμούν μικρά και πιο συχνά, με το τελευταίο από αυτά να ολοκληρώνεται 2-3 ώρες πριν από τη βραδινή κατάκλιση.
· Διαφραγματοκήλη και άσκηση
Γενικά οι ασθενείς με διαφραγματοκήλη μπορούν να ασκούνται. Η άσκηση επίσης βοηθάει στην απώλεια βάρους, εάν χρειάζεται, κάτι που μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα.
Οι ήπιες, χαμηλής έντασης ασκήσεις που δεν καταπονούν το στομάχι είναι συνήθως προτιμότερες για άτομα με διαφραγματοκήλη. Παραδείγματα τέτοιων ασκήσεων περιλαμβάνουν το περπάτημα, το ελαφρύ τρέξιμο (jogging), το ποδήλατο, τη yoga και το κολύμπι. Ωστόσο, ορισμένες στάσεις yoga μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ΓΟΠ και θα πρέπει να αποφεύγονται.
· Χειρουργική Θεραπεία
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαφραγματοκήλη μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Σήμερα, η χειρουργική γενικά προτιμάται σε επείγουσες καταστάσεις και σε άτομα που δεν ανακουφίζονται από τα συμπτώματα παρά την φαρμακευτική θεραπεία. Η χειρουργική επέμβαση για την διόρθωση της διαφραγματοκήλης είναι παρόμοια με την επέμβαση για αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠ).
Η επέμβαση για την αποκατάσταση της διαφραγματοκήλης περιλαμβάνει την ανάταξη του στομάχου στη θέση του, μέσα στην κοιλιά, τη συρραφή του ανοίγματος στο διάφραγμα, την εκτομή του σάκου της κήλης, και την ενίσχυση του αδύναμου οισοφαγικού σφιγκτήρα με δημιουργία θολοπλαστικής. Παλαιότερα, οι χειρουργοί πραγματοποιούσαν με μια τομή στο θώρακα (θωρακοτομή) ή στην κοιλιά (λαπαροτομή). Τα τελευταία χρόνια, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των επεμβάσεων γίνεται λαπαροσκοπικά με μικρές τομές στην κοιλιά.
Η εξέλιξη αυτή της χειρουργικής έχει απλοποιήσει αρκετά την αντιμετώπιση των διαφραγματοκηλών, έχει μειώσει το χρόνο νοσηλείας, και τις επιπλοκές αυτών των επεμβάσεων.
Διαβάστε αναλυτικά για τη χειρουργική αποκατάσταση της διαφραγματοκήλης