Τα εκκολπώματα οισοφάγου Zenker είναι θύλακοι (σάκοι), που προβάλουν από κάποιο σημείο του τοιχώματος του. Συνήθως είναι μονήρη και εμφανίζονται είτε ψηλά στην αρχή του οισοφάγου (Εκκόλπωμα Zenker ή φαρυγγοοισοφαγικό εκκόλπωμα), είτε χαμηλά στο τελικό τμήμα του οισοφάγου (Επιφρενικό εκκόλπωμα). Πιο σπάνια είναι τα εκκολπώματα της μεσότητας του οισοφάγου.
Αίτια- Μηχανισμός δημιουργίας
Τα εκκολπώματα δημιουργούνται από αυξημένη πίεση μέσα στον αυλό του οισοφάγου οφειλόμενη σε ασυνέργεια του μυϊκού τοιχώματός του. Η αυξημένη αυτή πίεση προκαλεί τη σταδιακή πρόπτωση μέρους του τοιχώματος μέσα από κάποιο ευένδοτο σημείο. Ο μηχανισμός αυτός αφορά το εκκόλπωμα Zenker (δυσλειτουργία του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα, ΑΟΣ) και τα επιφρενικά εκκολπώματα (δυσλειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, ΚΟΣ).
Τα εκκολπώματα της μεσότητας του οισοφάγου είναι συνήθως εκκολπώματα εξ έλξεως και δημιουργούνται ως αποτέλεσμα φλεγμονής στο θώρακα (φλεγμονή λεμφαδένων, πχ από φυματίωση), η οποία έλκει από έξω το τοίχωμα σχηματίζοντας σταδιακά το εκκόλπωμα.
Εκκολπώματα Οισοφάγου – Zenker Συμπτώματα
Τo εκκόλπωμα Zenker μπορεί να είναι ασυμπτωματικό ή να προεξάρχουν τα συμπτώματα της υποκείμενης δυσλειτουργίας του μυϊκού τοιχώματος του οισοφάγου.
Όταν τα εκκολπώματα είναι συμπτωματικά, μπορεί να προκαλούν δυσφαγία, αναγωγές τροφών, πόνο στο θώρακα, εισροφήσεις (τροφές και υγρά πηγαίνουν προς τον πνεύμονα αντί για τη φυσιολογική οδό), επαναλαμβανόμενες πνευμονίες, νυχτερινό βήχα. Επίσης λόγω ανάπτυξης βακτηριδίων μέσα στο εκκόλπωμα οι ασθενείς έχουν πολύ άσχημη αναπνοή.
Διάγνωση
Η διάγνωση των εκκολπωμάτων του οισοφάγου γίνεται με:
- Διάβαση ανωτέρου πεπτικού (ή Ακτινοσκόπηση οισοφάγου ή Βαριούχο γεύμα): Περιλαμβάνει την κατάποση ενός ακτινοσκιερού υγρού κατά τη διάρκεια ακτινοσκόπησης. Το υγρό αυτό διαγράφει το περίγραμμα του οισοφάγου και γεμίζει και το εκκόλπωμα.
- Ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού: Επιτρέπει στο γιατρό να δει το εσωτερικό του οισοφάγου, τον ΚΟΣ, και το στομάχι χρησιμοποιώντας ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα με κάμερα στο άκρο του. Κατά την εξέταση ο γιατρός μπορεί να δει το στόμιο του εκκολπώματος ή ακόμα και να μπει μέσα σε αυτό, όπου βρίσκονται άπεπτες τροφές.
- Αξονική τομογραφία θώρακος ή τραχήλου με σκιαγραφικό από το στόμα. Κατά την εξέταση αυτή φαίνεται το εκκόλπωμα να γεμίζει με σκιαγραφικό εκτός του αυλού του οισοφάγου. Δεν είναι απαραίτητη εξέταση για τη διάγνωση, αλλά δίνει πληροφορίες για το μέγεθος και τη σχέση του εκκολπώματος με τους γύρω ιστούς.
Επιπλοκές
Είναι σπάνιες και μπορεί να είναι είτε αιμορραγία είτε ρήξη του εκκολπώματος.
Εκκολπώματα Οισοφάγου – Zenker Θεραπεία
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Τα περισσότερα εκκολπώματα δε χρειάζονται αντιμετώπιση. Όταν υπάρχουν επιπλοκές (πχ ρήξη), ή σοβαρά συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς συστήνεται αντιμετώπιση. Για το εκκόλπωμα Zenker η αντιμετώπιση μπορεί να είναι χειρουργική ή ενδοσκοπική.
Εκκολπώματα Οισοφάγου – Zenker Χειρουργική αντιμετώπιση:
Γίνεται με μία τομή στον τράχηλο. Το εκκόλπωμα αποκολλάται από τους γύρω ιστούς και αφαιρείται. Απαραίτητη είναι η διατομή του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΑΟΣ) και του αρχικού τμήματος του οισοφάγου, η δυσλειτουργία των οποίων δημιούργησε το εκκόλπωμα.
Ενδοσκοπική αντιμετώπιση του εκκολπώματος Zenker
Γίνεται με τη χρήση ενδοσκοπίου από το στόμα, χωρίς τομή δέρμα, υπό γενική αναισθησία. Γίνεται μια διατομή του στομίου του εκκολπώματος και συγχρόνως μυοτομή του ΑΟΣ. Το εκκόλπωμα δεν αφαιρείται, αλλά η διάνοιξη και η μυοτομή αποτρέπουν την παραμονή τροφών εντός του σάκου και επομένως εξαλείφουν τα συμπτώματα.
Τα εκκολπώματα έλξεως δε χρειάζονται αντιμετώπιση γιατί κατά κανόνα είναι ασυμπτωματικά.
Τα επιφρενικά εκκολπώματα αντιμετωπίζονται μόνο χειρουργικά. Η επέμβαση μπορεί να γίνει είτε ανοιχτά (με θωρακοτομή συνήθως), ή λαπαροσκοπικά με μικρές τρύπες στο κοιλιακό τοίχωμα. Το εκκόλπωμα αφαιρείται, αφού αποκολληθεί από τους γύρω ιστούς, ενώ απαραίτητη είναι και η μυοτομή του ΚΟΣ (όπως γίνεται στην αχαλασία οισοφάγου) που δυσλειτουργεί. Για την αποφυγή της μετεγχειρητικής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, το χειρουργείο συμπληρώνεται με μία μερική θολοπλαστική (θολοπλαστική Dor).
Αποτελέσματα- Επιπλοκές
Τα μακροχρόνια αποτελέσματα της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι πολύ καλά.
Οι σοβαρότερες χειρουργικές επιπλοκές κατά την επέμβαση είναι οι τραυματισμοί νεύρων που περνάνε δίπλα από τον οισοφάγο και η μετεγχειρητική ρήξη της γραμμής συρραφής του οισοφάγου μετά την αφαίρεση του εκκολπώματος. Το ποσοστό αυτών των επιπλοκών είναι μικρό και ο χειρουργός σας θα σας ενημερώσει γι’ αυτές.