Καρκίνος Παχέος Εντέρου

Ανατομία και Καρκίνος Παχέος Εντέρου

Οι τροφές, αφού υποστoύν μερική πέψη, προωθούνται από το λεπτό έντερο προς το παχύ. Εκεί αφαιρείται η μεγαλύτερη ποσότητα νερού και θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, και το υπόλοιπο μετατρέπεται σε κόπρανα. Αυτά περνάνε από το παχύ έντερο προς το ορθό και τον πρωκτό απ’ όπου και αποβάλλονται.

Τα νεοπλάσματα του παχέος εντέρου μπορεί να είναι καλοήθη (όχι καρκίνος παχέος εντέρου) και κακοήθη (καρκίνος παχέος εντέρου).

Καλοήθη νεοπλάσματα

• Σπάνια είναι απειλητικά για τη ζωή
• Μπορούν να εξαιρεθούν και πιθανότατα δεν θα ξαναμεγαλώσουν
• Δεν εξαπλώνονται σε γειτονικούς ιστούς γύρω τους
• Δεν διασπείρονται (μεθίστανται) σε άλλα μέρη του σώματος

Κακοήθη νεοπλάσματα

• Μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή
• Μερικές φορές μπορούν να εξαιρεθούν αλλά μπορούν και να ξαναμεγαλώσουν
• Μπορούν να εξαπλωθούν και να καταστρέψουν τους γύρω ιστούς και όργανα
• Μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα σημεία του σώματος μέσω των αιμοφόρων αγγείων ή των λεμφαγγείων (μεταστάσεις)

Καρκίνος Παχέος Εντέρου & Παράγοντες κινδύνου

Δεν είναι γνωστές μέχρι στιγμής οι ακριβείς αιτίες του καρκίνου παχέος εντέρου. Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα γιατί κάποιο άτομο αναπτύσσει καρκίνο, ενώ κάποιο άλλο όχι.

Η έρευνα έχει δείξει ότι ορισμένα άτομα με συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο παχέος εντέρου σε σχέση με άλλα που δεν τους έχουν. Ο παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα κάποιος να νοσήσει από μια συγκεκριμένη πάθηση.

Οι μελέτες έχουν δείξει τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο παχέος εντέρου:

Οικογενειακό ιστορικό & καρκίνος παχέος εντέρου:

Οι συγγενείς α’ βαθμού (γονείς, αδέλφια, ή παιδιά) ενός ασθενή με ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου είναι πιθανότερο να αναπτύξουν την νόσο και οι ίδιοι, ειδικά εάν αυτός ο συγγενής είχε καρκίνο παχέος εντέρου σε νεαρή ηλικία. Εάν περισσότεροι συγγενείς α’ βαθμού έχουν ιστορικό της νόσου, τότε ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος.

Γενετικές μεταλλάξεις:

Αλλαγές σε συγκεκριμένα γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου παχέος εντέρου.

• Κληρονομική μορφή καρκίνου παχέος εντέρου που δε σχετίζεται με πολυποδίαση (HNPCC): είναι ο συχνότερος τύπος κληρονομικού καρκίνου παχέος εντέρου. Συναντάται στο 2% όλων των περιπτώσεων. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 44 έτη.
• Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση (FAP): είναι μια σπάνια κληρονομική νόσος κατά την οποία σχηματίζονται εκατοντάδες πολύποδες στο έντερο και στο ορθό. Προκαλείται από μια μετάλλαξη σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο που ονομάζεται APC. Εάν η πολυποδίαση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο παχέος εντέρου μέχρι την ηλικία των 40. Συναντάται σε λιγότερο από 1% όλων των περιπτώσεων καρκίνου παχέος εντέρου.

Τα μέλη των οικογενειών ασθενών με κάποια από τις παραπάνω κληρονομούμενες μορφές καρκίνου παχέος εντέρου μπορούν να κάνουν γενετικό έλεγχο για τις συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις. Σε εκείνους που βρίσκεται ότι έχουν αυτές τις μεταλλάξεις προτείνονται τρόποι μειώσεως του κινδύνου εμφάνισης της νόσου και τακτικός ιατρικός έλεγχος. Στους ενήλικες με οικογενή πολυποδίαση, συνήθως συστήνεται χειρουργική επέμβαση προκειμένου να αφαιρεθεί τμήμα ή ολόκληρο το παχύ έντερο και το ορθό.

Ατομικό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου:

Ένας ασθενής που έχει αναπτύξει καρκίνο παχέος εντέρου στο παρελθόν έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επανεμφανίσει τη νόσο για δεύτερη φορά. Επίσης γυναίκες με ιστορικό καρκίνου ωοθηκών, μήτρας ή μαστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου. Γι’ αυτό το λόγο σε αυτή την ομάδα ασθενών χρειάζεται τακτικός επανέλεγχος.

Ελκώδης κολίτιδα ή Νόσος του Crohn:

Οι δύο αυτές φλεγμονώδεις παθήσεις του παχέος εντέρου μακροχρόνια αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου.

Διαιτητικοί παράγοντες:

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι δίαιτες πλούσιες σε λιπαρά (ειδικά ζωικά λιπαρά) και πτωχές σε ασβέστιο, φυλλικό οξύ, και φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά) μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου παχέος εντέρου.

 Κάπνισμα:

Οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης πολυπόδων και καρκίνου παχέος εντέρου.

Καρκίνος Παχέος Εντέρου & Έλεγχος γενικού πληθυσμού – Screening

Ο έλεγχος του γενικού πληθυσμού βοηθάει να διαγνωστούν οι πολύποδες ή ο καρκίνος παχέος εντέρου νωρίς, πριν εμφανιστούν συμπτώματα. Η διάγνωση και αφαίρεση των πολυπόδων μπορεί να προλάβει την εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου. Επίσης η θεραπεία του καρκίνου παχέος εντέρου είναι αποτελεσματικότερη όταν η διάγνωσή του γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα.  Για να διαγνωστούν οι πολύποδες ή ο πρώιμος καρκίνος παχέος εντέρου:

1. Πρέπει να ελέγχονται άτομα άνω των 50 ετών.
2. Άτομα με κίνδυνο μεγαλύτερο του μέσου όρου πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους για το ενδεχόμενο να ελεγχθούν πριν τα 50, για το είδος των εξετάσεων που πρέπει να κάνουν, για τα οφέλη και τους κινδύνους κάθε εξέτασης και για τη συχνότητα του επανελέγχου.

Κατά τον έλεγχο του γενικού πληθυσμού μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες εξετάσεις:

Αιμοσφαιρίνη κοπράνων (Mayer κοπράνων):

Είναι μια αδρή εξέταση ελέγχου που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, ειδικά διατροφικούς, και γι’ αυτό τα αποτελέσματά της δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα. Βασίζεται στο γεγονός ότι μερικές φορές ο καρκίνος παχέος εντέρου ή οι πολύποδες αιμορραγούν, και η συγκεκριμένη εξέταση μπορεί να ανιχνεύσει ακόμα και πολύ μικρές ποσότητες αίματος στα κόπρανα. Εάν το test αυτό βγει θετικό (δηλ. υπάρχει αίμα στα κόπρανα), θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερες εξετάσεις για να διερευνηθεί η προέλευση του αίματος. Διάφορες καλοήθεις καταστάσεις, όπως οι αιμορροΐδες, μπορούν επίσης να προκαλέσουν την παρουσία αίματος στα κόπρανα.

Καρκίνος Παχέος Εντέρου Συμπτώματα

Ένα συχνό σύμπτωμα είναι οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Τα υπόλοιπα συμπτώματα καρκίνου παχέος εντέρου περιλαμβάνουν:

• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου
• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα (κόκκινου ή σκούρου καφέ)
• Διαταραχές κενώσεων
• Αίσθημα πληρότητας ή φουσκώματος στην κοιλιά, κοιλιακός πόνος
• Απώλεια βάρους
• Αίσθημα κόπωσης
• Ναυτία ή έμετος

Πολύ συχνά, τα παραπάνω συμπτώματα δεν οφείλονται σε καρκίνο. Άλλα προβλήματα υγείας μπορούν να προκαλέσουν κάποια από αυτά. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός μπορεί να καθοδηγήσει κατάλληλα τον ασθενή, ώστε να γίνει η διάγνωση και η αντιμετώπιση όσο το δυνατόν συντομότερα.

Διάγνωση

Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι ενδεικτικά για καρκίνο παχέος εντέρου ή υπάρχουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, τότε ο γιατρός πρέπει να διαπιστώσει αν αυτά οφείλονται σε καρκίνο ή σε άλλη αιτία. Αρχικά λαμβάνεται το ατομικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό και πραγματοποιείται η κλινική εξέταση. Μπορεί να χρειαστεί να γίνουν κάποιες από τις εξετάσεις που περιγράφηκαν παραπάνω στον «Έλεγχο γενικού πληθυσμού».

Εάν οι εξετάσεις αποκαλύψουν μια παθολογική περιοχή στο έντερο, όπως οι πολύποδες, θα χρειαστεί να γίνει βιοψία αυτής της βλάβης για διαπιστωθεί εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα ή όχι. Μερικές φορές, ο παθολογικός ιστός μπορεί να αφαιρεθεί κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης και στη συνέχεια να σταλεί για βιοψία.

Καρκίνος Παχέος Εντέρου & Σταδιοποίηση

Εάν η βιοψία δείξει ότι υπαρχει καρκίνος, ο γιατρός χρειάζεται να ξέρει την έκταση (στάδιο) της νόσου, προκειμένου να προτείνει την κατάλληλη αντιμετώπιση. Το στάδιο εξαρτάται από το αν ο όγκος έχει επεκταθεί σε γειτονικούς ιστούς, ή αν έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος.

Θα χρειαστεί να γίνουν κάποιες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Εξετάσεις αίματος: Ελέγχονται τα επίπεδα του καρκινοεμβρυικού αντιγόνου (CEA) και άλλων ουσιών στο αίμα. Μερικοί από τους ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου ή άλλες παθήσεις έχουν υψηλές τιμές CEA. Η εξέταση αυτή δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση, αλλά για τον έλεγχο ανταπόκρισης στη θεραπεία του καρκίνου παχέος εντέρου.
• Κολονοσκόπηση: Εάν η κολονοσκόπηση (ή αντίστοιχα ορθοσκόπηση) δεν έχει πραγματοποιηθεί ήδη για τη διάγνωση, θα χρειαστεί να γίνει για τον έλεγχο παθολογικών περιοχών κατά μήκος ολόκληρου του εντέρου ή/και του ορθού.
• Ενδοορθικό υπέρηχο: Η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται μόνο για τη σταδιοποίηση του καρκίνου του ορθού (του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου). Μια κεφαλή υπερήχων εισάγεται από το ορθό. Αυτή εκπέμπει ηχητικά κύματα που δεν είναι ακουστά στον άνθρωπο. Τα κύματα ανακλώνται από το ορθό και τους γύρω ιστούς και μέσω ενός υπολογιστή σχηματίζεται από αυτά μια εικόνα. Η εικόνα αυτή μπορεί να δείξει πόσο έχει μεγαλώσει ένας όγκος που βρίσκεται στο ορθό ή εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή γειτονικούς ιστούς.
• Αξονική τομογραφία (CT) ή Μαγνητική τομογραφία (MRI): Μπορούν να δείξουν εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, πχ συκώτι, πνεύμονες. Ειδικά για το ορθό η MRI δίνει πολλές πληροφορίες για την τοπική επέκταση της νόσου. Μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθεί ειδικό σκιαγραφικό φάρμακο, από το στόμα ή ενδοφλέβια.

Μερικές φορές η σταδιοποίηση μπορεί να μην ολοκληρωθεί με τις παραπάνω εξετάσεις, παρά μόνο μετά το χειρουργείο και την  αφαίρεση του όγκου.

Θεραπεία Καρκίνου Παχέος Εντέρου

Οι ειδικοί γιατροί που ασχολούνται με την αντιμετώπιση του καρκίνου παχέος εντέρου είναι οι γαστρεντερολόγοι, οι χειρουργοί, οι ογκολόγοι και οι ακτινολόγοι.

Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η επιλογή της αντιμετώπισης εξαρτάται κυρίως από την εντόπιση του όγκου μέσα στο παχύ έντερο ή στο ορθό, και το στάδιο της νόσου. Η αντιμετώπιση του καρκίνου παχέος εντέρου μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργείο, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, και βιολογική θεραπεία. Συνήθως απαιτείται κάποιος συνδυασμός των παραπάνω θεραπειών.

Ο καρκίνος παχέος εντέρου συνήθως αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τον καρκίνο του ορθού, γι αυτό και σε μερικά σημεία περιγράφονται ξεχωριστά.

Οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται για τις επιλογές στις μεθόδους αντιμετώπισης και τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ώστε να αποφασιστεί η κατάλληλη για κάθε περίπτωση.

Η θεραπεία του καρκίνου παχέος εντέρου μπορεί να είναι είτε τοπική ή συστηματική:

• Τοπική θεραπεία: Η χειρουργική και η ακτινοβολία είναι τοπικές θεραπείες. Αφαιρούν ή καταστρέφουν τον καρκίνο που βρίσκεται στο παχύ έντερο ή στο ορθό. Όταν ο καρκίνος παχέος εντέρου έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, η τοπική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της νόσου στις συγκεκριμένες αυτές περιοχές.
• Συστηματική θεραπεία: Η χημειοθεραπεία και η βιολογική θεραπεία είναι συστηματικές θεραπείες. Τα φάρμακα περνάνε στην κυκλοφορία του αίματος και καταστρέφουν ή ελέγχουν τον καρκίνο σε όλο το σώμα.

Επειδή οι θεραπείες για τον καρκίνο συχνά καταστρέφουν και υγιή κύτταρα και ιστούς, οι παρενέργειες των θεραπειών είναι συχνές. Εξαρτώνται κυρίως από τον τύπο και την έκταση της θεραπείας. Μπορεί να μην είναι οι ίδιες σε κάθε ασθενή, και μπορεί να αλλάζουν κάθε φορά από τον ένα κύκλο θεραπείας στον επόμενο. Πριν ξεκινήσει η θεραπεία, οι ασθενείς πρέπει να ενημερωθούν αναλυτικά για τις πιθανές παρενέργειες και τους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Σε κάθε στάδιο της νόσου, η υποστηρικτική φροντίδα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τις παρενέργειες της θεραπείας, να ελέγξει τον πόνο, και τα άλλα συμπτώματα των ασθενών.

Καρκίνος Παχέος Εντέρου – Χειρουργική Αντιμετώπιση

Η χειρουργική είναι ο πιο συχνός τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου παχέος εντέρου.

Κολονοσκόπηση:

Ένας μικρός κακοήθης πολύποδας μπορεί να αφαιρεθεί από το έντερο ή το ανώτερο ορθό με το κολονοσκόπιο. Μερικοί μικροί όγκοι στο κατώτερο ορθό μπορούν να αφαιρεθούν μέσω του πρωκτού χωρίς κολονοσκόπηση.

Λαπαροσκόπηση- Λαπαροσκοπική Κολεκτομή:

Ο καρκίνος παχέος εντέρου μπορεί να αφαιρεθεί με τη βοήθεια ενός λεπτού, φωτιζόμενου σωλήνα με κάμερα (λαπαροσκόπιο). Θα χρειαστεί να γίνουν 3-5 μικρές τομές στην κοιλιά. Ο χειρουργός βλέπει το εσωτερικό της κοιλιάς με το λαπαροσκόπιο. Ο όγκος και τμήμα του υγιούς εντέρου γύρω του αφαιρούνται. Οι γειτονικοί λεμφαδένες επίσης αφαιρούνται μαζί με τον όγκο. Η λαπαροσκοπική κολεκτομή είναι πλέον αποδεκτή μέθοδος αντιμετώπισης ακόμα και του προχωρημένου καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού παγκοσμίως. Δίνει πολλές δυνατότητες στο χειρουργό, ειδικά σε όγκους χαμηλά στην πύελο (ορθό) και έχει πολλαπλά οφέλη για τον ασθενή. Βασική προϋπόθεση είναι να μπορεί ο χειρουργός να την πραγματοποιήσει.

Ανοιχτό χειρουργείο:

Ο χειρουργός κάνει μια μεγάλη τομή στην κοιλιά για να αφαιρέσει τον όγκο και τμήμα του υγιούς εντέρου ή ορθού. Αφαιρούνται επίσης οι γειτονικοί λεμφαδένες.

Όταν ένα τμήμα του εντέρου ή του ορθού έχει αφαιρεθεί, ο χειρουργός μπορεί συνήθως να ξαναενώσει τα υγιή άκρα. Όμως μερικές φορές, αυτό δεν είναι εφικτό, για διάφορους λόγους πχ φλεγμονή, εντόπιση όγκου κλπ. Σε αυτή την περίπτωση ο χειρουργός πρέπει να δημιουργήσει μια καινούρια δίοδο για να αποβάλλεται το περιεχόμενο του εντέρου. Αυτό γίνεται με σχηματισμό ενός ανοίγματος στο κοιλιακό τοίχωμα (στομία ή κολοστομία), όπου συνδέεται το άνω άκρο του εντέρου, ενώ το άλλο άκρο κλείνεται με ράμματα. Στο σημείο της κολοστομίας εφαρμόζεται μια ειδική πλαστική επίπεδη σακούλα για να συλλέγει το εντερικό περιεχόμενο. Η σακούλα αυτή παραμένει στη θέση της με ειδικό υλικό σαν κόλλα.

Για αρκετούς από τους ασθενείς, η κολοστομία μπορεί να είναι προσωρινή. Μπορεί να είναι απαραίτητη μόνο κατά τη διάρκεια της επούλωσης του εντέρου ή του ορθού από το χειρουργείο. Αφού ολοκληρωθεί η επούλωση, ο χειρουργός ξαναενώνει τα τμήματα του εντέρου και κλείνει τη στομία (σε δεύτερο χειρουργείο). Μερικοί ασθενείς, ειδικά αν ο όγκος βρίσκεται πολύ χαμηλά στο ορθό, χρειάζονται μόνιμη κολοστομία.

Η χειρουργική θεραπεία έχει θέση και σε κάποιες περιπτώσεις μεταστατικού καρκίνου παχέος εντέρου. Ασθενείς με μεταστάσεις στο ήπαρ ή στον πνεύμονα, όταν αυτές μπορούν να εξαιρεθούν χειρουργικά, φαίνεται ότι βελτιώνουν την επιβίωσή τους. Οι εκτομές αυτές των μεταστάσεων μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα με την κολεκτομή ή σε δεύτερο χρόνο.

Διαβάστε αναλυτικά για τη χειρουργική αντιμετώπιση εδώ

Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί αντικαρκινικά φάρμακα για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Τα φάρμακα αυτά μπαίνουν στη συστηματική κυκλοφορία (κυκλοφορία του αίματος) και επηρεάζουν τα καρκινικά κύτταρα οπουδήποτε και αν βρίσκονται μέσα στο σώμα.

Τα αντικαρκινικά φάρμακα συνήθως χορηγούνται ενδοφλέβια, αλλά κάποια από αυτά δίνονται και από το στόμα. Οι θεραπείες πραγματοποιούνται κυρίως στο χώρο του νοσοκομείου. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία.

Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας εξαρτώνται κυρίως από το είδος του φαρμάκου και τη δοσολογία του, και βασίζονται στο γεγονός ότι τα φάρμακα αυτά βλάπτουν ταυτόχρονα και τα φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού που πολλαπλασιάζονται γρήγορα.

Ο θεράπων ογκολόγος προτείνει στους ασθενείς λύσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των παρενεργειών της θεραπείας. Οι περισσότερες παρενέργειες εξαφανίζονται μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Βιολογική Θεραπεία

Μερικοί ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου που έχει εξαπλωθεί (μεταστατική νόσος) μπορούν να λάβουν θεραπεία με μονοκλωνικό αντίσωμα, ένα είδος βιολογικής θεραπείας. Τα μονοκλωνικά αντισώματα συνδέονται με τα καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου και παρεμβαίνουν στην ανάπτυξή τους και στην εξάπλωση του καρκίνου. Συνήθως χορηγούνται ενδοφλέβια, στο χώρο του νοσοκομείου. Μπορεί να χορηγηθούν στο ίδιο χρονικό διάστημα με τη χημειοθεραπεία.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας γίνεται έλεγχος για πιθανές παρενέργειες. Μερικοί ασθενείς λαμβάνουν προληπτικά φάρμακα για την πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης στο μονοκλωνικό αντίσωμα. Οι παρενέργειες της θεραπείας εξαρτώνται κυρίως από το είδος του μονοκλωνικού αντισώματος που χρησιμοποιείται και μπορεί να περιλαμβάνουν, εξάνθημα, πυρετό, κοιλιακό πόνο, εμέτους, διάρροια, μεταβολές της αρτηριακής πίεσης, αιμορραγίες, ή αναπνευστικά προβλήματα. Οι παρενέργειες συνήθως γίνονται ηπιότερες μετά το τέλος της πρώτης θεραπείας.

Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτίνες υψηλής ενέργειας για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Επηρεάζονται μόνο τα κύτταρα της υπό θεραπεία περιοχής και όχι ολόκληρου του σώματος.

Η ακτινοβολία προέρχεται από ένα μηχάνημα που ονομάζεται γραμμικός επιταχυντής. Οι θεραπείες γίνονται στο νοσοκομείο και συνήθως διαρκούν για 5 μέρες την εβδομάδα, για αρκετές εβδομάδες.

Οι παρενέργειες εξαρτώνται κυρίως από τη δόση και το σημείο του σώματος που ακτινοβολείται.

Ο θεράπων ακτινοθεραπευτής θα ενημερώσει και θα προτείνει στους ασθενείς λύσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των παρενεργειών της θεραπείας. Οι περισσότερες παρενέργειες εξαφανίζονται μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

· Θεραπεία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου (εκτός ορθού)

Οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου χειρουργούνται. Μερικοί από αυτούς χειρουργούνται και λαμβάνουν και χημειοθεραπεία. Άλλοι λαμβάνουν και βιολογική θεραπεία.

Οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου (εκτός του ορθού και ψηλότερα από αυτό) σπάνια χρειάζονται μόνιμη κολοστομία.

Παρόλο που η ακτινοβολία σπάνια χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του καρκίνου παχέος εντέρου (εκτός ορθού), μερικές φορές μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου και άλλων συμπτωμάτων.

· Θεραπεία για τον καρκίνο του ορθού

Για όλα τα στάδια του καρκίνου του ορθού, η χειρουργική είναι η βασική αντιμετώπιση. Πλέον παντού στον κόσμο οι ασθενείς με καρκίνο ορθού, με εξαίρεση τα πολύ αρχικά στάδια, πρέπει να υποβάλλονται σε κάποια μορφή προεγχειρητικής θεραπείας μιας και φαίνεται ότι βελτιώνει αρκετά την επιβίωση. Η προεγχειρητική θεραπεία μπορεί να είναι μόνο ακτινοβολία, είτε συνδυασμός χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. Μερικοί ασθενείς μπορεί να χρειαστούν επιπλέον και μετεγχειρητική χημειοθεραπεία. Αν, για οποιοδήποτε λόγο, δε γίνει η προεγχειρητική θεραπεία, πιθανόν να χρειαστεί να γίνουν μετεγχειρητικά ακτινοβολία και χημειοθεραπεία. Άλλοι ασθενείς με προχωρημένη, μεταστατική, νόσο λαμβάνουν επιπλέον και βιολογική θεραπεία.

Περίπου ένας στους οκτώ (1:8) ασθενείς με καρκίνο ορθού χρειάζεται μόνιμη κολοστομία.

Καρκίνος Παχέος Εντέρου – Πρόγνωση & Προσδόκιμο Ζωής

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι στατιστικές επιβίωσης είναι αρκετά πολύπλοκες. Οι αριθμοί και τα ποσοστά βασίζονται σε κλινικές μελέτες με συμμετοχή μεγάλου αριθμού ατόμων με καρκίνο παχέος εντέρου και δεν μπορούν να προβλέψουν ακριβώς πόσο καλά ή άσχημα θα τα πάει κάποιος ασθενής. Ποτέ 2 περιστατικά ασθενών δεν είναι ακριβώς τα ίδια, η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Η πρόγνωση και τα ποσοστά επιβίωσης χρησιμοποιούνται μόνο ως οδηγοί για τη μετεγχειρητική παρακολούθηση.

Τα ποσοστά επιβίωσης του καρκίνου παχέος εντέρου δηλώνουν το ποσοστό των ασθενών που βρίσκονται εν ζωή μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι περισσότερες στατιστικές χρησιμοποιούν την 5ετία. Για παράδειγμα, εάν η 5ετής επιβίωση για εντοπισμένο καρκίνο παχέος εντέρου (αρχικού σταδίου) είναι 90%, αυτό σημαίνει ότι το 90% των ασθενών που διαγνώστηκαν με εντοπισμένο καρκίνο παχέος εντέρου βρίσκονται εν ζωή μετά από 5 χρόνια από την αρχική διάγνωση. Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε ότι συνεχώς αναπτύσσονται νέες θεραπείες που μπορεί να επηρεάσουν αυτά τα ποσοστά καθώς αλλάζει το προσδόκιμο ζωής.

Παράγοντες που επηρεάζουν την Πρόγνωση & το Προδόκιμο Ζωής

Σύμφωνα με το National Cancer Institute, οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Στάδιο (Stage). Το στάδιο της νόσου αναφέρεται στο πόσο η νόσος αυτή έχει εξαπλωθεί. Για παράδειγμα ο εντοπισμένος καρκίνος που δεν έχει εξαπλωθεί σε παρακείμενους λεμφαδένες ή σε απομακρυσμένα όργανα, σε γενικές γραμμές έχει καλύτερη πρόγνωση και επιβίωση από εκείνον που έχει δώσει ήδη μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος (στάδιο 4).
• Βαθμός διαφοροποίησης (Grade I-IV). Ο βαθμός διαφοροποίησης αναφέρεται στο πόσο όμοια είναι τα καρκινικά κύτταρα με τα φυσιολογικά κύτταρα. Όσο πιο ανόμοια είναι τα κύτταρα, τόσο υψηλότερο είναι το Grade. Οι καρκίνοι με χαμηλό Grade τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα.
• Διήθηση Λεμφαδένων. Το λεμφικό σύστημα, μεταξύ άλλων, βοηθάει στην αποβολή και στον καθαρισμό του οργανισμού από διάφορες ουσίες, οι οποίες δεν είναι απαραίτητες για την λειτουργία του. Σε μερικές περιπτώσεις, τα καρκινικά κύτταρα μεταφέρονται από το σημείο του αρχικού όγκου στους λεμφαδένες. Γενικά, όσο περισσότεροι λεμφαδένες περιέχουν καρκινικά κύτταρα, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν για υποτροπή του καρκίνου.
• Γενική κατάσταση υγείας. Η γενική κατάσταση της υγείας επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να ανεχθεί καλά και να ανταποκριθεί στη θεραπεία. Μπορεί επίσης να έχει σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όσο πιο υγιής είναι ο οργανισμός τη στιγμή της διάγνωσης, τόσο καλύτερα μπορεί να ανταπεξέλθει στη θεραπεία και σε πιθανές παρενέργειές της.
• Απόφραξη Εντέρου: Ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του παχέος εντέρου ή να μεγαλώσει εκτός του τοιχώματός του και να προκαλέσει διάτρηση εντέρου (τρύπα στο παχύ έντερο).
• Παρουσία Καρκινοεμβρυικού Αντιγόνου – Carcinoembryonic antigen (CEA). Το CEA είναι ένα πρωτεϊνικό μόριο που κυκλοφορεί στο αίμα. Τα επίπεδά του (που μετρώνται με εξέταση αίματος) μπορεί να αυξηθούν σε περιπτώσεις καρκίνου παχέος εντέρου). Η παρουσία του CEA κατά τη στιγμή της διάγνωσης μπορεί να επηρεάσει την ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία.

Παρακολούθηση – Follow–up

Μετά τη θεραπεία για καρκίνο παχέος εντέρου ο ασθενής μπαίνει σε πρόγραμμα παρακολούθησης. Ακόμα και όταν ο καρκίνος φαίνεται ότι εξαιρέθηκε ή εξαφανίστηκε τελείως, η νόσος μερικές φορές επιστρέφει, μετά από ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο δεν ανιχνεύεται. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε καρκινικά κύτταρα που έχουν απομείνει κάπου στο σώμα μετά τη θεραπεία και ονομάζεται υποτροπή της νόσου. Η εντόπισή της μπορεί να είναι στο παχύ έντερο ή στο ορθό (τοπική υποτροπή) ή σε άλλα σημεία του σώματος. Στόχος της παρακολούθησης είναι να ανιχνευτεί νωρίς η υποτροπή και να αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Η παρακολούθηση μπορεί να περιλαμβάνει κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και CEA, κολονοσκόπηση/ ορθοσκόπηση αξονικές τομογραφίες, ή άλλες εξετάσεις.