Καρκίνος Στομάχου

Καρκίνος στομάχου: Το στομάχι αποτελεί μέρος του πεπτικού συστήματος. Οι τροφές μετακινούνται από το στόμα μέσω του οισοφάγου στο στομάχι. Εκεί, οι τροφές ρευστοποιούνται. Οι μύες που βρίσκονται στο τοίχωμα του στομάχου τις προωθούν μετά προς το λεπτό έντερο. Το τοίχωμα του στομάχου αποτελείται από 5 στιβάδες από μέσα προς τα έξω:

Παράγοντες κινδύνου

Ο παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα κάποιος να νοσήσει. Οι μελέτες έχουν δείξει τους κάτωθι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο στομάχου:

• Λοίμωξη με Helicobacter pylori: Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι ένα μικρόβιο που συχνά προσβάλλει τον βλεννογόνο του στομάχου, προκαλώντας φλεγμονή και γαστρικά έλκη. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για καρκίνο στομάχου.
• Χρόνια φλεγμονή του στομάχου: Υπάρχουν καταστάσεις που σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή του στομάχου (όπως η κακοήθης αναιμία), καθώς και με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στομάχου. Επίσης, ασθενείς που για κάποιο λόγο έχουν αφαιρέσει τμήμα του στομάχου τους, μπορεί να έχουν χρόνια φλεγμονή και συνεπώς αυξημένο κίνδυνο, ακόμη και πολλά χρόνια μετά την αρχική επέμβαση.
• Κάπνισμα: Οι καπνιστές, και ιδιαίτερα οι βαρείς καπνιστές, είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο στομάχου συγκριτικά με αυτούς που δεν καπνίζουν.
• Οικογενειακό ιστορικό: Οι συγγενείς α’ βαθμού ατόμου με ιστορικό καρκίνου στομάχου, είναι πιθανότερο να αναπτύξουν τη νόσο και οι ίδιοι.
• Φύλο και ηλικία: ο καρκίνος στομάχου εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες μετά την ηλικία των 60 ετών.
• Διαιτητικοί παράγοντες, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, ή παχυσαρκία: Δίαιτα πλούσια σε τροφές παστές ή καπνιστές συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στομάχου. Αντίθετα, δίαιτα πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο της νόσου. Απουσία φυσικής δραστηριότητας μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στομάχου. Οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και συγκεκριμένα στο ανώτερο τμήμα του στομάχου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, που έχουν παράγοντες κινδύνου, δεν αναπτύσσουν καρκίνο στομάχου. Αντίθετα, αρκετοί από αυτούς που αναπτύσσουν τη νόσο, δεν έχουν κάποιον από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου.

Συμπτώματα Καρκίνου Στομάχου

Ο πρώιμος καρκίνος στομάχου συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα. Όσο ο όγκος στο στομάχι μεγαλώνει τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

• Αίσθημα καψίματος ή πόνο στην περιοχή του στομάχου
• Δυσκολία στην κατάποση
• Ναυτία και εμέτους
• Απώλεια βάρους
• Αίσθημα πληρότητας ή φούσκωμα μετά από μικρό γεύμα
• Έμετοι με πρόσμιξη αίματος ή αίμα στα κόπρανα

Πολύ συχνά, τα παραπάνω συμπτώματα δεν οφείλονται σε καρκίνο. Τα ίδια συμπτώματα μπορούν να προκληθούν από άλλες αιτίες, όπως έλκος στομάχου ή λοίμωξη. Οποιοσδήποτε όμως έχει τέτοιου είδους συμπτώματα πρέπει να απευθυνθεί στο γιατρό του προκειμένου να γίνει διάγνωση και αντιμετώπιση όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Διάγνωση

Για να τεθεί η σωστή διάγνωση, ο γιατρός (συνήθως γαστρεντερολόγος) θα αναζητήσει αρχικά πληροφορίες για το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς. Ενδεχομένως θα χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις αίματος, καθώς και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν:

Κλινική εξέταση: 

Ο γιατρός εξετάζει την κοιλιά για πιθανή ύπαρξη υγρού, πρήξιμο, ή άλλες αλλαγές. Γίνεται έλεγχος επίσης για ψηλαφητούς, πρησμένους λεμφαδένες.

Σταδιοποίηση

Εάν η βιοψία δείξει ότι υπάρχει καρκίνος στομάχου, ο γιατρός χρειάζεται να μάθει την έκταση (στάδιο) της νόσου προκειμένου να επιλεγεί η κατάλληλη θεραπεία. Κατά την σταδιοποίηση γίνεται προσπάθεια να διευκρινιστούν αν υπάρχουν τα ακόλουθα:

Διήθηση σε βάθος του τοιχώματος του στομάχου.
Εξάπλωση σε γειτονικούς ιστούς ή όργανα.
Ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων και αν ναι, σε ποια σημεία του σώματος (στάδιο 4, τελικού σταδίου)
Όταν ο καρκίνος στομάχου εξαπλωθεί, τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να βρεθούν σε γειτονικούς λεμφαδένες, στο ήπαρ, στο πάγκρεας, στον οισοφάγο, στο έντερο ή σε άλλα όργανα. Ο γιατρός θα συστήσει αιματολογικές και άλλες εξετάσεις για να ελεγχθούν αυτές οι περιοχές:

• Αξονική τομογραφία (CT) :  Η εξέταση αυτή μας δείχνει εάν ο καρκίνος στομάχου έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, όπως το συκώτι, το πάγκρεας, ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος. Μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθεί ενδοφλέβιο σκιαγραφικό φάρμακο, που απεικονίζει καθαρότερα τις παθολογικές περιοχές.
• Ενδοσκοπικό υπέρηχο: Ο γιατρός προωθεί ένα λεπτό σωλήνα, όπως κατά τη γαστροσκόπηση, ο οποίος όμως έχει στο άκρο του μια μικροσκοπική κεφαλή υπερήχων. Η εικόνα που παίρνει ο εξεταστής από τον υπέρηχο μπορεί να δείξει πόσο βαθιά έχει διηθήσει ο καρκίνος το τοίχωμα του στομάχου και να διαπιστώσει την ενδεχόμενη ύπαρξη παθολογικών λεμφαδένων. Ο γιατρός μπορεί επίσης να πάρει δείγματα ιστών ή λεμφαδένων για βιοψία χρησιμοποιώντας μια βελόνα.
• Ερευνητική Λαπαροσκόπηση: Υπό γενική αναισθησία, ο χειρουργός κάνει μικρές τομές στο δέρμα της κοιλιάς. Από εκεί εισάγει ένα λεπτό, φωτιζόμενο σωλήνα με κάμερα (λαπαροσκόπιο) στην κοιλιά. Κατά την διάρκεια αυτής της εξέτασης μπορούν να ληφθούν δείγματα λεμφαδένων ή άλλων ιστών προκειμένου να σταλούν για βιοψία.

Μερικές φορές η σταδιοποίηση δεν ολοκληρώνεται, παρά μόνο όταν πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση για εξαίρεση του καρκινικού όγκου και των γειτονικών λεμφαδένων.

Καρκίνος Στομάχου Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείας βασίζεται κυρίως στο μέγεθος και στην εντόπιση του όγκου, το στάδιο της νόσου, και την γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενούς. Η θεραπεία του καρκίνου στομάχου ενδεχομένως θα περιλαμβάνει χειρουργείο, χημειοθεραπεία, ή ακτινοθεραπεία. Το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστούν περισσότερα του ενός είδη θεραπειών. Για παράδειγμα, η χημειοθεραπεία μπορεί να δοθεί πριν ή μετά το χειρουργείο και συχνά χορηγείται στο ίδιο χρονικό διάστημα με την ακτινοθεραπεία.

· Χειρουργική Αντιμετώπιση Καρκίνου Στομάχου

Η χειρουργική είναι αυτή τη στιγμή η θεραπεία που μπορεί να προσφέρει στον ασθενή με καρκίνο στομάχου (χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα) την πιθανότητα μακροχρόνιας επιβίωσης. Για το λόγο αυτό πρέπει να είναι επιθετική, να συνοδεύεται πάντα από εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό (D2 λεμφαδενικό καθαρισμό) και να πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό.

Το είδος χειρουργείου για τον καρκίνο στομάχου εξαρτάται κυρίως από την εντόπιση του όγκου. Ο χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει ολόκληρο το στομάχι ή μόνο το τμήμα εκείνο που εμπεριέχει τον καρκίνο πάντα μαζί με τους λεμφαδένες που αντιστοιχούν στη θέση του όγκου. Τα είδη χειρουργικών επεμβάσεων για τον καρκίνο στομάχου είναι τα εξής:

1. Μερική (υφολική) γαστρεκτομή για όγκους στο κατώτερο τμήμα του στομάχου.

Ο χειρουργός αφαιρεί το κατώτερο τμήμα του στομάχου μαζί με τον καρκίνο. Στην συνέχεια ενώνει το εναπομείναν τμήμα του στομάχου με το λεπτό έντερο.

2. Ολική γαστρεκτομή για όγκους στο ανώτερο τμήμα του στομάχου.

Ο χειρουργός αφαιρεί ολόκληρο το στομάχι, τους γειτονικούς λεμφαδένες, τμήματα του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου, και άλλους ιστούς που βρίσκονται κοντά στον όγκο. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί και ο σπλήνας για ογκολογικούς λόγους. Ο χειρουργός στην συνέχεια ενώνει τον οισοφάγο απευθείας με το λεπτό έντερο.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να γίνουν ανοιχτά αλλά και λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική γαστρεκτομή έχει όλα τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής όσον αφορά την επιβάρυνση του οργανισμού, το μετεγχειρητικό πόνο, τις επιπλοκές, αλλά είναι επέμβαση τεχνικά πολύ απαιτητική και χρειάζεται ιδιαίτερη εξειδίκευση του χειρουργού, τόσο στην προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική όσο και στη χειρουργική του καρκίνου του στομάχου.

Ο χρόνος ανάρρωσης μετά το κλασικό χειρουργείο ποικίλει από άτομο σε άτομο, και ο χρόνος νοσηλείας συνήθως ξεπερνάει την εβδομάδα. Μετεγχειρητικά χορηγείται η κατάλληλη αναλγητική αγωγή για την αντιμετώπιση του πόνου. Πολλοί ασθενείς μετά το χειρουργείο αισθάνονται κούραση ή αδυναμία για κάποιο χρονικό διάστημα. Άλλα πιθανά μετεγχειρητικά προβλήματα μπορεί να περιλαμβάνουν αιμορραγία, λοίμωξη, ή άλλα προβλήματα που πρέπει να εντοπιστούν έγκαιρα από το χειρουργό και να αντιμετωπιστούν.

· Χημειοθεραπεία

Κάποιοι από τους ασθενείς με καρκίνο στομάχου θα χρειαστεί να λάβουν χημειοθεραπεία. Κατά την θεραπεία αυτή χρησιμοποιούνται φάρμακα που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Η χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγηθεί πριν ή μετά το χειρουργείο (συμπληρωματική θεραπεία). Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς με εκτεταμένη νόσο που δε μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργείο ώστε να μειωθούν τα συμπτώματα.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως χορηγούνται ενδοφλέβια. Τις περισσότερες φορές χορηγείται συνδυασμός φαρμάκων. Οι θεραπείες γίνονται συνήθως σε νοσοκομείο και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και νοσηλεία.

Οι παρενέργειες εξαρτώνται κυρίως από το είδος των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται και τη δοσολογία τους. Η χημειοθεραπεία καταστρέφει τα ταχέως αναπτυσσόμενα καρκινικά κύτταρα, αλλά μπορεί να βλάψει και φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού που πολλαπλασιάζονται γρήγορα. Ο ογκολόγος ενημερώνει τους ασθενείς για τις πιθανές παρενέργειες και προτείνει τρόπους για να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν.

· Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτίνες υψηλής ενέργειας για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Επηρεάζονται μόνο τα κύτταρα της υπό θεραπεία περιοχής και όχι ολόκληρου του σώματος. Συνήθως χορηγείται κατά το ίδιο χρονικό διάστημα με τη χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου στομάχου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε προεγχειρητικά είτε μετεγχειρητικά σε περιπτώσεις ατελούς λεμφαδενικού καθαρισμού ή ατελούς εκτομής (υπολειπόμενη νόσος).

Οι θεραπείες γίνονται στο νοσοκομείο και συνήθως διαρκούν για 5 μέρες την εβδομάδα για αρκετές εβδομάδες. Οι παρενέργειες εξαρτώνται κυρίως από τη δόση και το είδος της ακτινοβολίας και συνήθως εξαφανίζονται μετά το τέλος των θεραπειών. Ο ακτινοθεραπευτής ενημερώνει τους ασθενείς αναλυτικά σχετικά με τις παρενέργειες, την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους.

Καρκίνος Στομάχου και Υποστηρικτική φροντίδα – Παρηγορική θεραπεία

Όταν ο καρκίνος στομάχου έχει επεκταθεί σε άλλα όργανα ή έχει μεταστάσεις θεωρείται μη θεραπεύσιμος. Στις περιπτώσεις αυτές ρόλο έχει η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία ώστε να βελτιώσουν τα συμπτώματα (πόνος, απόφραξη στομάχου κλπ). Επίσης, ασθενείς που δε μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση, λόγω γενικής κατάστασης υγείας, αντιμετωπίζονται με συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. Σε περίπτωση απόφραξης του στομάχου από τον όγκο ή σε περίπτωση αιμορραγίας από τον όγκο μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση (παρηγορικές επεμβάσεις, παρηγορική εκτομή, αναστόμωση για παράκαμψη της στένωσης κλπ). Επίσης, υπάρχουν δυνατότητες ενδοσκοπικής αντιμετώπισης (τοποθέτηση stent, ενδοσκοπική αιμόσταση με laser, κλπ). Ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει και θα σας καθοδηγήσει στην επιλογή της κατάλληλης τεχνικής.

Ο πόνος που εμφανίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλεται είτε στη διάταση του αποφραγμένου στομάχου ή σε διήθηση παρακείμενων οργάνων και νεύρων από τον όγκο και χρειάζεται αντιμετώπιση από εξειδικευμένο ιατρείο πόνου. Ο ιατρός σας θα σας καθοδηγήσει.

Καρκίνος Στομάχου – Πρόγνωση

Η πρόγνωση του ασθενούς και το προσδόκιμο ζωής εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Όσο πιο αρχικό είναι το στάδιο τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες όσον αφορά την πρόγνωση. Αντίθετα σε περιπτώσεις τελικού σταδίου η θνησιμότητα αυξάνεται.

Όταν ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, τότε το χειρουργείο δίνει τις περισσότερες πιθανότητες, ενώ η ιστολογική έκθεση του χειρουργικού παρασκευάσματος θα καθορίσει το οριστικό στάδιο της νόσου.

Όταν η νόσος έχει ξεφύγει από τα όρια του στομάχου τότε η επιβίωση είναι πολύ μικρή και σκοπός είναι η βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής.

Follow Up- Παρακολούθηση

Μετά τη θεραπεία για καρκίνο στομάχου θα χρειαστεί τακτική παρακολούθηση. Έτσι θα μπορούν να ανιχνευθούν έγκαιρα πιθανές υποτροπές και να αντιμετωπιστούν εάν χρειαστεί. Το follow-up αρχικά γίνεται ανά 3μηνο για τον πρώτο χρόνο και μετά ανά 6μηνο έως τα 5 χρόνια. Περιλαμβάνει μια σειρά εξετάσεων όπως, κλινική εξέταση, εξετάσεις αίματος, αξονικές τομογραφίες, ενδοσκοπήσεις, ή άλλες εξετάσεις. Εάν έχει προηγηθεί ολική γαστρεκτομή θα χρειαστεί να ελέγχονται περιοδικά τα επίπεδα ορισμένων βιταμινών και μετάλλων στο αίμα, όπως η βιταμίνη Β12, το ασβέστιο και ο σίδηρος και να λαμβάνονται συμπληρώματα.